ERTELEMEK HASTALIK MI?
Günlük yaşamda tamamlanması gereken pek çok işi başarısızlık korkusu, motivasyon eksikliği, kişisel sorunlar gibi birçok nedenden dolayı erteliyoruz. Ne kadar ertelersek gözümüzde o kadar çok şey birikir ve büyür, bu da bir kısır döngüye dönüşebilir.
Hiç ertelemenin bir hastalık olabileceğini düşündünüz mü?
Ertelemek Psikolojik Hastalık Mıdır?
Erteleme, dilimizde bir “hastalık” olarak görülse de erteleme aslında bir hastalık değil semptomdur. Erteleyen kişiler, erteledikleri sorumluluklardan dolayı aşırı rahatsızlık hissetmeye başlar ve günlük yaşamlarında işlevsiz hale gelmelerine neden olur.
Erteleme Hastalığı(Procrastination) Nedir?
Procrastination olarak da bilinen erteleme hastalığı, bireylerin yapması gereken işleri; enerji, zaman ve fırsat olmasına rağmen bir veya birkaç kez ertelemeyi ve işi yapmaktan kaçınması durumudur. Erteleme, bireyin derslerini, işini, aile yaşamını ve sosyal ilişkilerini büyük ölçüde etkilemektedir.
Erteleme, o an da yapılması gerekenleri yapmayarak bunu sorun haline getirmenize sebep olur. Bu, işle ilgili olumsuz duyguları ve çağrışımları kısa süreliğine ortadan kaldırarak sizi rahatlatır, ancak olumsuz pekiştirmeye sebep olabilir ve bu durumun kronikleşmesine yol açar.
Birey, görevlerini yerine getirmeyi ertelediği zaman yapılması beklenen görevlere yenileri eklenir. Eklenen yeni görevler de daha fazla ertelemeye yol açarak bireyin hayatında kısır döngüye neden olur.
Erteleme hastalığında, kişilik özellikleri ve duruma bağlı olarak ertelemenin bileşenleri dikkate alınır. Kendini beceriksiz hisseden, tembel hisseden, üşengeç, zamanını iyi yönetemeyen ve yapacağı iş için gerekli beceriye sahip olmayan kişilerin erteleme eğilimi gösterme olasılığının daha yüksek olduğunu gözlemledik. Ayrıcı mükemmeliyetçi özelliklere sahip bireyler, başarısızlık korkusu ve kendinden yüksek beklentilere sahip olmasından dolayı da erteleme davranışı gösterebilir. Aynı şekilde erteleme eğiliminde olan insanlarda dürtüsel kişileridir. Sorumluluklarından ve görevlerinden çok çabuk sıkılırlar, önemli ya da önemsiz görevleri zamanında tamamlayamadıkları ve geçici duygulara göre hareket ettikleri için öz kontrol seviyeleri düşük bireylerdir. Bireyin yaşamının belirli evrelerinde, belirli zamanlarda sergilediği erteleme davranışı ise durumsal erteleme olarak adlandırılmaktadır. Örneğin; sınava yalnızca bir gün kala ders çalışan ve çalışmasını sürekli erteleyen bir öğrenicinin davranışı.
Erteleme Hastalığı Kimlerde Yaygınıdır?
Günümüzde oldukça yaygın olan erteleme eğilimi her yaş ve cinsiyette görülmektedir.
Neden Erteliyoruz?
-Yapılması gereken işe istek ve ilgi duymama,
-Yapılacak işe kendini yetersiz hissetme,
-Öz disiplin yetersizliği,
-Dikkatsizlik,
-Nasıl yapılması gerektiğini bilememe, belirsizlik,
-En iyisini yapmaya çalışma, mükemmeliyetçilik,
-Hayır diyememe,
-Yapılacak işe dair yeterli beceri ve bilgiye sahip olmama,
-Motivasyon düşüklüğü,
-Kişisel problemler,
-Başarısız olma korkusu erteleme hastalığına yol açan unsurlardır.
Bu Sorunla Nasıl Baş Edilir?
-Öncelikle iş yükünüzü gözden geçirmeli ve kendinize kaldıramayacağınız kadar iş vermemeye dikkat edin.
-Ertelemeyi artıran ve tetikleyen faktörleri bulmaya çalışın.
-Zamanınızı iyi değerlendirmek için yapacağınız işleri parçalara bölün ve gününüzü planlayın.
-Bir işi yaparken diğer işi düşünmeyin, o an sadece yaptığınız işe odaklanın.
-Telefon, sosyal medya vb. gibi dikkat dağıtan araçlardan uzak durun.
-Yapmak istemediğiniz ve size zor gelen işlere öncelik verin.
-Zorlandığınız yerlerde başkalarından destek alın.
-Farkındalığınızı geliştirin.
-Yapılması gereken işler arasında önem sırası belirleyin.
-Egzersiz yapın.
-Sağlıklı beslenin.
-Sizi motive eden, yapmaktan keyif aldığınız şeyleri yapmak erteleme hastalığını gidermekte destekleyici etkenlerdir.
Tüm bu davranışlara rağmen yine de harekete geçmekte zorlanıyorsanız, hala erteliyorsanız ve bu ertelemeler sebebiyle günlük yaşamınızda aksamalara neden oluyorsa bir psikologdan yardım alabilirsiniz.
Psikolog Nazmiye Nur Yorulmaz
