Diş gıcırdatması, tıbbi terimiyle bruxism olarak adlandırılır, alt ve üst dişlerin bilinçsizce sıkılması veya gıcırdatılması durumunu ifade eder. Bu durum genellikle gece uykusu sırasında ortaya çıkar, ancak bazı çocuklar gündüzleri de bilinçsizce dişlerini sıkabilirler. Bruxism, hafif rahatsızlıktan şiddetli diş hasarına kadar bir dizi soruna yol açabilir.Bu durum, bebeklikten adoleson dönemine kadar her yaşta görülebilir. Çocuklarda diş gıcırdatma genellikle geçici bir sorundur ve büyümeyle birlikte kendiliğinden azalabilir veya bu alışkanlık devam edebilir. Bu sorunun kendi kendine geçmesini beklemek doğru değildir.
Çocuklarda diş gıcırdatma şu nedenlerle ortaya çıkabilir;
1-Diş Sürme: Bebeklerde diş sürme döneminde, dişlerin çıkması sırasında rahatsızlık hissi diş gıcırdatmaya yol açabilir.
2-Stres ve Anksiyete: Çocuklar da stresli veya kaygılı olabilirler ve bu duygusal durumlar diş gıcırdatma alışkanlığını tetikleyebilir.
3-Diş Problemleri: Diş çapraşıklığı, çocuklarda bruxismi tetikleyebilir. Diş problemleri nedeniyle çocuklar dişlerini sıkarak rahatlamaya çalışabilirler.
4-Sinir Sistemi Sorunları: Nadir durumlarda, bazı sinir sistemi sorunları veya ilaçlar çocuklarda diş gıcırdatmaya yol açabilir.
Çocuklarda diş gıcırdatma belirtileri şunlar olabilir:
-Dişlerin aşındığı veya yıprandığı görülür.
-Sabahları çene ağrısı veya baş ağrısı yaşarlar.
-Diş etlerinde tahriş veya şişlik olabilir.
-Uykusuzluk yaşayabilirler.
-Diş hassasiyeti olabilir.
Tedavi seçenekleri şunlar olabilir;
Gece Koruyucuları (Gece Ateli): Özel olarak diş hekimi tarafından yapılabilen veya satın alınabilen yumuşak veya sert ateller, dişlerinizi sıkma veya gıcırdatmayı önlemeye yardımcı olabilir.
Stres Yönetimi: Stres ve anksiyete, bruxismi tetikleyebilir. Stres yönetimi teknikleri, bu durumu hafifletebilir.
Fiziksel Tedaviler: Fizyoterapi veya masaj, çene kaslarını rahatlatabilir ve ağrıyı azaltabilir.
Psikoterapi: Stres veya anksiyete ile ilişkili bruxism durumlarında, terapist yardımıyla bu sorunlar ele alınabilir.
Psikolojik faktörler;
1)Stres ve Anksiyete: Stres, gerginlik ve anksiyete diş gıcırdatmasının en yaygın nedenlerindendir. Bu duygusal durumlar, vücutta kas gerilimine neden olabilir ve bu da çene kaslarının aşırı kasılmasına yol açabilir.
2)Öfke ve Frustrasyon: Öfke, hiddet veya frustrasyon gibi negatif duygusal durumlar da bruxismi tetikleyebilir. Bu duygular, çene kaslarının kasılmasına ve dişlerin sıkılmasına yol açabilir.
3)Depresyon: Depresyon gibi ruhsal sağlık sorunları da bruxism riskini artırabilir. Depresyon sırasında vücutta meydana gelen kimyasal değişiklikler, kasların kontrolsüz kasılmasına neden olabilir.
4)Duygusal Baskılar: Duygusal baskılar, kişinin içsel konflikleri veya zorluklarıyla başa çıkma şekli olarak çene gıcırdatmasına yol açabilir.
5)Uyku Bozuklukları: Bruxism, uyku sırasında meydana geldiğinden, uyku bozuklukları (örneğin, uyku apnesi) veya düzensiz uyku alışkanlıkları, diş gıcırdatma riskini artırabilir.
6)Psikolojik Rahatsızlıklar: Obsesif-kompulsif bozukluk gibi bazı psikolojik rahatsızlıklar, diş gıcırdatmasını tetikleyebilir.
Sonuç olarak;
Diş gıcırdatmanın farklı nedenleri olsa da stres sorunların başında yer almaktadır. Özellikle okula yeni başlayan çocuklarda , okul uyum sorunu, evden ayrılma gibi sebepler çocukta strese yol açan faktörler diş gıcırdatma olarak karşımıza çıkabilir. Bu sebeplerin dışında kardeş kıskançlığı, ev içi huzursuzluk, yeni arkadaşlar gibi durumlarda çocuklarda diş gıcırdamasına yol açabilmektedir. Bu sebebin ortadan kaldırılması için psikolojik anlamda uzman desteği almak gerekebilir.
Psikolog Nazmiye Nur Yorulmaz
