Çocuklarda Regresyon ve Ebeveyn Tepkileri
Çocuklarda regresyon, gelişim sürecinde geriye doğru bir adım atma ya da daha önce kazanılan becerilerin geçici olarak kaybedilmesi anlamına gelir. Bu durum, çocuğun fiziksel, duygusal veya bilişsel açıdan stresli bir durumla başa çıkma çabasının bir sonucu olabilir. Yahut çocukluk döneminde yaşamış ağır travmalar (Anne baba kaybı, akran zorbalığı, yakın birini kaybetme, sosyal çevre değişikliği vb.). Bu gibi durumlar çocuk için içinden çıkılmaz bir hal alabilir ve bu noktada ne yapacağını bilemeyip bu noktada regresyon yaşayabilir.
Regresyona Neden Olan ve Anne Babanın Dikkat Etmesi Gereken Nedenler
• Ebeveynlerden birinin ya da ikisinin kısa bir süreliğine evden ayrılması,
• Ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkinin çatışmalı olması,
• Çocukların hastanede kalması,
• Okul ya da ev değişikliği yaşanması,
• Aile ve ev içerisinde huzursuzluğun olması,
• Aile içi şiddetle karşılaşılması,
• Aile üyelerinden birini kaybetmek/ vefat,
• Travmatik bir olay yaşanması ya da böyle bir olaya tanıklık etmek,
• Kardeş sahibi olmak,
• Kardeş kıskançlığı,
• Baskıcı/ tutucu ya da aşırı mükemmeliyetçi aile tutumu,
• Çocuğun ya da aile bireylerinden birinin sağlık sorunlarıyla karşılaşması,
• Çocukların ağır yöntemlerle cezalandırılması,
Gibi nedenler regresyona sebep olmaktadır.
Çocuklarda Regresyon Belirtileri
• Altını ıslatma ya da dışkı kaçırma,
• Yastık ya da battaniye kenarlarını ısırma ya da emme,
• Dik oturamama, koltuğa çıkamama,
• Bebeksi konuşmalar,
• Parmak emme,
• Kekemelik,
• Kimi kelimeleri söyleyememe,
• Yemeği dökemeden yiyememe,
• Çatal, kaşık tutamama,
• Anne-baba işe gittiğinde ağlama,
• Sürekli ebeveynlerinin kucağında olmak isteme,
Peki bu noktada anne babalar ne yapabilir? İşte ebeveynlerin çocuklarının regresyon dönemlerinde dikkate alması gereken bazı önemli noktalar:
1. Empati ve Anlayış:
- Çocuğunuzun regresyon yaşaması normaldir ve genellikle geçicidir. Onun duygularını anlamak ve kabul etmek önemlidir. Bu noktada onun ile empati yapabilmek, içinde yaşadığı durumu daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.
- Ona güvendiğinizi ve destek olduğunuzu hissettirin. Onunla konuşarak duygularını paylaşmasını teşvik edin. Birlikte etkinlikler yaparak iletişim kurması desteklenebilir yine de çocukta herhangi bir iletişim kurma konusunda destek alınabilir.
2. Sabır ve Sükûnet:
- Regresyon döneminde çocuklar genellikle daha fazla dikkat ve sevgiye ihtiyaç duyarlar. Sabırlı olun ve sakin kalarak ona destek olun. Herhangi bir konuda suçlayıcı konuşmaktan kaçının.
- Öfke veya hayal kırıklığı yerine sakin bir şekilde reaksiyon göstermek, çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar. Böylelikle duygularını sizinle daha rahat konuşmasına olanak tanır.
3. Rutin ve Güvenlik Sağlama:
- Regresyon sırasında çocuklar genellikle rutinlere sıkı sıkıya sarılma eğilimindedirler. Ona tutarlı bir ortam sağlayarak ve güvenli bir liman oluşturarak rahatlamasına yardımcı olun. Bu noktada beden dilinizin oldukça yumuşak ve güvende hissettirmesi önem taşımaktadır.
- Günlük rutinleri koruyun ve çocuğunuzun hissettiği güvensizlik duygusunu azaltmak için zamanında ve tutarlı bir şekilde onun yanında olun. Bu dönemde anormal veyahut bu durumun onu eksik veya yanlış hissettirmemesine özen gösterin.
4. Destekleyici İletişim:
- Çocuğunuzla açık ve dürüst bir iletişim kurun. Onun hissettiklerini anlamak için onunla empatik bir konuşma şekilde konuşun. Bu iletişimin suçlayıcı olmamasına dikkat edin.
- Ona duygularını ifade etme ve başkalarının duygularını anlama becerilerini geliştirmesi için fırsatlar şunun. Gerektiği yerde onu destekleyin.
5. Olumlu Takdir ve Teşvik:
- Çocuğunuzun regresyon döneminde bile küçük başarılarını takdir edin ve onu cesaretlendirin. Burada tepkilerinizin abartı olmaması oldukça önemlidir.
- Ona kendine güvenini artırması için destek olun ve başarısızlıklarını bir öğrenme fırsatı olarak görmesini sağlayın. Bunları nasıl fırsata çevirebileceği, ders çıkarabileceği konusunda yardımcı olun. Ona yol gösterin.
6. Profesyonel Yardım Alma:
- Eğer çocuğunuzun regresyon dönemi uzun süre devam ediyor veya onun yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiliyorsa, profesyonel bir yardım almayı düşünün.
- Bir pediatrist, psikolog veya pedagogdan destek alarak çocuğunuzun ihtiyaçlarını daha etkin bir şekilde karşılayabilirsiniz. Bu noktada çocuğunuzun nasıl yanında olabileceğiniz konusunda siz de yardım alabilirsiniz.
Sonuç olarak çocuklarda regresyon dönemi, normal bir gelişim süreci olmasına rağmen ebeveynler için zorlayıcı olabilir. Çoğu zaman kendinizi yetersiz veya içinden çıkılamaz hissetmeniz oldukça normaldir. Empati, sabır, güvenlik sağlama ve destekleyici iletişim, çocuğunuzun bu dönemi daha kolay atlatmasına yardımcı olabilir. Unutmayın ki her çocuk farklıdır ve ihtiyaçları da farklılık gösterebilir, bu yüzden esnek olun.
Psikolog Nazmiye Nur Yorulmaz
