Çalma Hastalığı (Kleptomani) Nedir?
Dürtü kontrol bozukluğu kategorisinde yer alan ve çalma hastalığı olarak bilinen kleptomani, psikolojik bir hastalıktır.
Hırsızlığı bırakamayan insanlar genellikle şunları söyler veya düşünür:
‘’Markete gittiğimde bir şeyler çalmak gibi garip bir istek duyuyorum. Bunun kötü ve yanlış olduğunu biliyorum. Kendimi geri çekmeye çalışıyorum. Sonrasında çalıyorum ve kendimi çok rahatlamış hissediyorum. Ama sonra pişman oluyorum.’’
Buradaki sorun, maddi değeri ne olursa olsun, ihtiyacınız olmasa bile çalma dürtüsüne karşı koyamama halidir. Birey, çalma eyleminin olumsuz sonuçlarını bilse ve eylemden dolayı acı ya da utanç hissetse bile, bu dürtüye karşı koyamamakta ve bunu tekrarlamaktadır. Çalma dürtüsü olan insanlar genellikle çalmaya çalıştıkları eşyaları satın alabilecek maddi imkanlara sahiptirler. Bu davranış planlanmamış, üzerine düşünülmemiş olabilir. Çalma hastalığı genellikle bir anda ortaya çıkar. Bu rahatsızlığı yaşayan kişiler, bu durumdan utandıkları ve bunun bir hastalık olabileceğini bilmedikleri için nadiren tedavi arayışı içine girerler.
Çalma Hastalığı (Kleptomani) Belirtileri Nelerdir?
-İhtiyaç olunmayan şeyleri çalmak için kuvvetli bir dürtüsellik ve bu dürtüyü kontrol edememe.
-Bir dürtü ortaya çıktığında gerginlik, korku ve heyecan duygusu.
-Çalarken rahatlama, zevk ve tatmin olma duygusu.
-Çalma sonrası suçluluk duygusu, kendinden nefret etme, tutuklanma korkusu, pişmanlık ve utanma duygularının ortaya çıkması.
-Dürtülerin tekrarlanması ve tekrarlanan çalma hastalığı (kleptomani) döngüleri.
Çalma Hastalığı (Kleptomani) Kimlerde Daha Sık Görülür?
Kleptomanilerin yaklaşık olarak üçte ikisini kadınların oluşturulduğu gözlemlenmiştir. Kadınların erkeklere göre daha yaygın olmasının nedeninin, erkeklerin bu hastalığa sahip olduklarının farkında olmaması ve hastane yerine cezaevine gönderilmeleri olduğuna inanılıyor. Yakalanan hırsızların %5-25’inde çalma hastalığı vardır. Kadınlarda ortalama 30-35, erkeklerde ortalama 50-55 yaş aralığında daha sık görülmektedir. Bu davranış genellikle erken ergenlik döneminde başlayan ve fark edilip tedavi edilmediği takdirde uzun yıllar devam eden bir sorundur.
Çalma Hastalığının Üç Türü Vardır
1)Aralıklı olarak çalıp, uzun zaman bu davranışa ara verenler.
2)Bir süre çalıp bir süre ara verenler.
3)Hayat boyunca bu davranışı yapanlar.
Çalma hastalığının tedavisi mümkün olan bir psikolojik sorundur. Her vakanın kendi içerinde değerlendirilmesi önemlidir. Bu hastalık dürtüsel bir bozukluktur.
Çalma Hastalığının Beraberinde Getirdiği Psikiyatrik Bozukluklar
-Takıntılar
-Depresyon
-Alkol ve madde kullanımı
-Kişilik bozukluklar
-Cinsel işlev bozuklukları
-Yeme bozuklukları
-Dissosiyatif bozukluklar
-Kompulsif alışveriş
Çalma Hastalığı Hangi Hastalıkların Sonucunda Görülebilir?
-Beyin atrofisi
-Epilepsi
-Demans
-Bazı tümörler
Aile İçi Şiddet Çalma Hastalığına Sebep Olabilir
Yetişkinlik döneminde, başka dürtüsel davranışlar olması gibi çocukluktaki travmatik deneyimlerin, dürtüsel çalma davranışı için de önemli olduğunu görüyoruz. Bu davranışta bulunan çocuk ve ergenlerde gözlenen belirleyiciler arasında, sorunun başlangıcında önceki yaşanan travmatik olaylar, duygusal istismar, şiddet, aile içi kayıp gibi travmatik durumlar rol oynamaktadır. Öte yandan uzun süredir devam eden ve devam etmekte olan aile sorunlarının çocuklarda olduğu gibi ergenlerde ve yetişkinlerde çalma hastalığına yol açtığını söyleyebiliriz.
Çalma Hastalığı Ahlaki Değil Tedavisi Olan Tıbbi Bir Durumdur
Dürtü kontrol ilaçlarına ek olarak bu bozukluk, öncelikle psikolojik nedenleri hedef alan psikoterapötik müdahalelerle tedavi edilir. Önemli olan bu davranışın ahlaki bir durum değil, bir hastalık olduğunu anlayıp bir uzmana başvurmak önemlidir.
Çalma Hastalığı (Kleptomani) Tedavisi Nasıldır?
Çalma hastalığı (kleptomani) tedavisi zordur çünkü tedaviye karşı direnç vardır ve hastalığın geç tespit edilmesi, hastalığın uzun süre ilerlemesi gibi tedavinin sınırlı olduğu durumlar vardır. Hastalar çalma hastalığı (kleptomani) semptomlarını gizlemeye devam ederse ve bunu yerine başka semptomlara odaklanırsa tedavi ilerlemeyecek ve tedavinin başarı oranı düşecektir. Çalma hastalığı sıklıkla duygudurum bozuklukları gibi diğer rahatsızlıklarda eşlik ettiğinden, insanlar çoğunlukla çalma hastalığı yerine rahatsız oldukları başka hastalıkları tedavi etmeye başlamak isterler. Çalma hastalığı ile obsesif kompulsif bozukluk ve saç yolma rahatsızlığının patolojik kumar oynamanın fenomenolojik benzerlikler, bunların tedavisinde benzer ilaçlar ve tedavi yöntemleri kullanılır. Ayrıca bilişsel-davranışçı yaklaşımları ilaç tedavisiyle birleştirmek, tek başına ilaç tedavisinden daha büyük başarı sağlamaktadır.
Psikolog Nazmiye Nur Yorulmaz
